VISIE op Antwerps literair beleid.

Het Antwerpse Stasbestuur maakt zich momenteel op voor het opstellen van een nieuw cultuurbeleidsplan, dat de lijnen en doelstellingen zal uitzetten voor het stedelijke cultuurbeleid in de periode 2008-2013. In het kader hiervan wenst de cultuurbeleidscel uit alle culturele sectoren zoveel mogelijk betrokkenen die actief zijn in Antwerpen te raadplegen. De bedoeling is om te peilen naar de ideeën en wensen van de betrokken sectoren, zodat het nieuwe cultuurbeleidsplan maximaal gebruik kan maken van de input en suggesties van de cultuurmakers die op het terrein zelf de culturele uitdagingen in deze stad dagelijks waarmaken.

Eén van die sectoren die in deze ‘inspraakronde’ aan bod komt, is de sector letteren. Daarom vroeg Antwerpen Boekenstad een aantal literaire verenigingen feedback te geven op een synthesenota die de krijtlijnen van het nieuwe cultuurbeleidsplan schetst.

Ook onze vzw. Stichting Pipelines werd vriendelijk uitgenodigd om te bekijken hoe wij vanuit onze eigen werking kunnen bijdragen tot het realiseren van de doelstellingen die in het plan worden geformuleerd.

Met genoegen zijn wij daarop ingegaan. Onze standpunten en voorstellen hebben wij geformuleerd in onderstaande VISIE die wij aan de Stedelijke overheid hebben aangereikt.

VISIE van Stichting Pipelines vzw / De Muzeval op het Antwerps literair beleid als feedback op de enquête van Antwerpen Boekenstad in maart 2007.

Vernieuwende strategieën en alternatieve publicatiewijzen.

Als ervaren organisator van poëzieactiviteiten wil Stichting Pipelines vzw / De Muzeval zich in haar visie op het gemeentelijke literair beleid beperken tot het specifieke terrein van de dichtkunst. Onze literaire activiteit focust immers voornamelijk op hedendaagse poëzie als podiumactiviteit in een metropolitische omgeving. Daarom willen we actief medezoeken naar vernieuwende strategieën om poëzie voor het publiek te ontsluiten, en dit niet zozeer in boekvorm, maar vooral als estradeactiviteit en als diverse vormen van elektronische publicatie (online uitgeverijen, literaire e-zines, websites). Beide niet-papieren vormen van publiek-atie bieden de mogelijkheid tot onmiddellijke interactie tussen dichter en aangesprokene en tussen dichters onderling.

In dat opzicht dringen wij er bij de overheid op aan om haar criteria bij het verlenen van ondersteuning aan literaire activiteiten of personen niet te beperken tot uitgaven in boekvorm bij “erkende” uitgeverijen, maar ze uit te breiden enerzijds naar de hierboven genoemde alternatieve wijzen van publiek-maken, en anderzijds ook naar uitgaven in eigen beheer of bij experimentele uitgeverijen, vooral die waarbij de dichter als risicopartner fungeert of als lid van een schrijverscollectief.

Participatie van culturele minderheden

Op de terreinen van cultuurcreatie en cultuurparticipatie is onze vereniging voorstander van een samenwerking met culturele minderheden: het terrein ligt op het stuk van de dichtkunst vrijwel braak. Wij vragen dat het beleid erop gericht zou zijn om materiële mogelijkheden te scheppen om multiculturele poëzieactiviteiten te organiseren, waarbij de vertegenwoordigers van die minderheidsgroepen medeorganisatoren en mede-creatoren zijn. Dit kan zowel op stedelijk als op wijkniveau verwezenlijkt worden.

Poëtische evenementen met bovenlokale uitstraling

De Gemeente wil de ondersteuning optimaliseren van de jaarlijks wederkerende literaire evenementen die bijdragen aan de bovenlokale uitstraling van Antwerpen. Wij stellen voor om daar ook bij te betrekken:

- de jaarlijkse Nederlands-Vlaamse Gedichtendag (laatste donderdag van januari) waaraan tientallen Antwerpse verenigingen deelnemen, waaronder wij met onze “poëzie-estafette”.

- de jaarlijkse Nacht van de Powezie waaraan bekende buitenlandse dichters optreden uit diverse taalgebieden en die mede door onze vereniging wordt georganiseerd.

Dichtkunst als maatschappelijk experiment

De gemeentelijke overheid wil ook succesvolle kwalitatieve literaire pilootprojecten bestendigen. Sinds januari 1999 hebben wij onze maandelijkse poëzieavond De Muzeval, die onlangs zijn 100^ste aflevering mocht vieren in het Permeke-auditorium (op 8 maart 2007, met de ondersteuning van Antwerpen Boekenstad). Met een beproefd “format”: telkens een gastdichter – een bekend of minder bekend auteur – gevolgd door een begeleid Vrij Poëziepodium met een tiental gegadigden – jong of oud, debutant of gevestigd, met uiteenlopende stijlen en thema’s.

Hierbij hanteren wij volgende beginselen:

Laagdrempeligheid onder meer door kosteloze toegang (of tegen lage prijs) op poëzieavonden of –middagen.

Toegankelijkheid door de voorkeur voor doorzichtige, klaar verwoorde en ingeoefende voordraagpoëzie.

Interactiviteit door de betrokkenheid van de toehoorders bij de creatieve act, de wisselwerking zowel met de gastauteur als met de deelnemers aan het vrije podium. En in de marge daarvan de informele contacten.

Maatschappelijke relevantie door de herkenbare thematiek en de actuele onderwerpen, vaak bewogen, soms bevlogen, vaak ook satirisch verwoord of lichtvoetig aangezet. En niet zelden een aanklacht, een protest, als een mene-tekel aan de wand van het wereldgebeuren.

Wij zien de stedelijke gemeenschap voor een deel als een poëtisch laboratorium, een trefplaats voor dichtkunst als gezamenlijke beleving, dichtkunst als experiment, dichtkunst als uiting van maatschappelijke betrokkenheid. Dit is een progressieve, democratische visie op literaire creatie en participatie die wij graag ter overweging voorleggen aan de culturele overheid van Antwerpen.

Namens Stichting Pipelines vzw / De Muzeval

Het bestuur: Herman J. Claeys, Willem Plugge, Jan van Veen, Erwin van Massenhove, Kurt Verwimp.

Antwerpen, maart 2007.